Rik Dijkhuizen

Beautiful Distress House, Amsterdam
11, 12, 13 augustus 2022

Met het project Fountain of Wellbeing (Walls Don’t Clear Water) heeft Rik Dijkhuizen een reeks nieuwe werken gemaakt waarin hij reflecteert op geïnstitutionaliseerde zorg, collectieve belichaming en water, en die bijeen gebracht in een immersieve installatie bestaande uit een fontein, een isoleercel, diverse visuele reflecties, sculpturen, fotografie, video en tekst. Dit project kwam in juni 2022 tot stand tijdens een residency bij Vrouw Muskens in samenwerking met Ggz Breburg in Dongen, waar hij verbleef in een voormalige isoleercel en een werk ontwikkelde dat reageerde op deze specifieke context.

‘We are all bodies of water. […] The space between our selves and our others is at once as distant as the primeval sea, yet also closer than our own skin. […] Water entangles our bodies in relations of gift, debt, theft, complicity, differentiation, relation.’ – Astrida Niemanis.

Onze emoties stromen door ons lichaam als water door een fontein. Ze bewegen in kleine rimpelingen of grote golven in onze onderbuik, meanderend door onze aderen, kruipend uit de kleinste poriën van onze huid. Wij zijn water, en als water zijn we verbonden, met elkaar, onze landschappen, onze tijd. Water voedt, vervoert, reinigt en verzorgt. Maar wat gebeurt er met de waterige lichamen die te troebel zijn bevonden en waar de onbekende wezens die in de woelige dieptes verblijven een schijnbare bedreiging vormen? Hoe zorgen we, incidenteel of structureel, voor ons waterige welzijn, en dat van anderen? En hoe komen we nader tot elkaar terwijl de autoritaire mechanismen die het verschil tussen goed en slecht bepalen ons zo hardnekkig van elkaar scheiden?

In onze hyperindividuele samenleving bepaalt onze fysieke en mentale welzijn in hoeverre we als productief lichaam mogen deelnemen aan de maatschappij. De angst om als deficiënt gekenmerkt te worden ligt voortdurend op de loer, en hoewel een wond makkelijk gehecht kan worden zijn er ook minder tastbare wonden die voortdurende zorg behoeven, of een ander soort zorg. Zorgruimtes zoals psychiatrische instellingen, bieden veiligheid aan lichamen voor wie een zelfstandig leven teveel uitdagingen met zich meebrengt, maar ze vertegenwoordigen ook de keerzijde ervan: beveiliging, controle, intimidatie en macht. De dikke betonnen muren en gesloten deuren zijn symbolen van een samenleving die moeite heeft om open te staan voor alteriteit. Maar de geschiedenis leert ons: muren separeren het lichaam maar ze saneren ons (collectieve) welzijn niet.

Door een echo van de isoleercel waar hij een maand lang als onderdeel van zijn onderzoek in verbleef op ware schaal na te bouwen, probeert Dijkhuizen deze ruimte, een belichaamd trauma dat normaal gesproken in een gesloten instelling aan het zicht onttrokken blijft, zichtbaar en voelbaar te maken. Het werk nodigt uit om deze pijnlijke geschiedenis te louteren en na te denken over de manier waarop het door middel van voortdurend toezicht, beveiliging en disciplinering op steeds genuanceerdere wijze wordt gereproduceerd, zowel binnen als buiten (zorg)instituten. Daarbij verkent de kunstenaar meer humane geïnstitutionaliseerde zorgmethodes door onze lichamen, gemeenschappen en landschappen als waterig te verbeelden. Twee daadwerkelijke fonteinen, waarvan de eerste op het terrein van GGz Breburg staat en diens pendant is opgenomen in de tentoonstelling, slaat een brug tussen twee werelden die van elkaar gescheiden worden gehouden en herinneren voortdurend aan de manier waarop we als collectief een lichaam vormen, waarin zorg een gedeelde verantwoordelijkheid is

.

klik om te vergroten

.
klik om te vergroten

klik om te vergroten

klik om te vergroten